FİİLİMSİLER:
1-İsim Fiil Ekleri: -ma, -ış, -mak
2-Sıfat Fiil Ekleri: -an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş
( “Anası mezar dikecekmiş”)
3-Zarf fiil Ekleri:-ken,-alı,-madan,-ince,-ip,-arak,-dıkça,
-e….-e,-r...-maz,-casına,-meksizin,-dığında (Kenyalı emadan ince ip arakladıkça Eve varmazcasına gelmeksizin çıktığında )
1- ÖRNEKLER
Onu gör
mekten artık nefret ediyor.
Gör (fiil kökü) + mek (isim fiil eki)
Mektup yaz
mak onun için can sıkıcı bir işlemdi.
Tahmina da sizinle tatile gel
meyi düşünüyordu.
Ud çal
mayı bu kadar çok seviyor muydunuz?
Onu Akademi'nin girişinde gördüm.
Yanımda ol
uşunu, bana sarıl
ışını hiç unutamam.
Hocanın sınıfa girişi öğrencileri mutlu etti..
Sıraya otur
uşu ile herkesin dikkatini çekmiş miydi,acaba?
Bir gül
üşü unutmak mümkün mü?
2-
ÖRNEKLER
Çalış
an adamı herkes sever. (Niteleme Sıfatı) (isim) (Sıfat Fiil)
Gel
en, gid
eni aratır. (Adlaşmış Sıfat+ Sıfat Fiil)
Yıkıl
ası dağlar geçit vermez oldu.
Bu çocuğun sevil
esi bir yanı kalmamış.
Görün
mez kazaya da davetiye çıkarmayalım.
Aşıl
maz yollardan aşırdın beni.
Koş
ar adımlarla bebeğini kucaklamaya gitti.
Gid
er ayak herkesin canını yaktı.
Ne zaman seninle olsam tanı
dık bir kuş cıvıltısıyla uyanırdım her sabah…
Bazen bilin
dik şiirlerle bile olsa göz doldurmayı iyi biliyordu.
Gel
ecek sezonda en başarılı futbolcular bizim olacak.
Böyle bir kazadan sağlam çıkabildiyse veril
miş sadakası var demek.
3-
ÖRNEKLER:
Yatar
ken ışıkları söndürmeyi unutma. (-kan eki yoktur sadece -ken şekli var)
Bu dünyaya gel
eli yüzü bir kez olsun gülmedi.
Saati kur
alı çok olmamıştı.
Görün
meden kimseye gel gizli gizli.
Kapan
madan kazan yarışmasına katılmak istiyorum.
Masadaki tabaklar kırıl
ınca ne yapacağını bilemedi.
Sen gid
ince hiçbir şeyin tadı kalmamıştı.
Olanları duy
unca birden gözleri doldu.
Seni gör
ünce ellerim titriyor.
Bütün her şeyi unut
up yeni bir hayata başlamak istiyordu.
Para biriktir
ip bilgisayar alacağını söyledi annesine.
Fiilimsiler ile ek fiillere çalış
arak sınavdan seksen almayı başardı.
Çırpın
dıkça daha da batacağını anlamıştı.
Koş
a koş
a yanına gitti.
Ağlay
a ağlay
a gözleri kan çanağına dönmüş.
Geli
r gel
mez yatağa uzandı.
Yat
ar yat
maz uyudu.
Ölür
cesine sevdiği için her dediğini yapıyordu.
A) Fiilimsilerle Tamamlayınız. (en/an)
1-Konuş______ öğrencileri sınıftan çıkarttım.
2-Takdir al______ öğrencilere çeşitli hediyeler verildi.
3-Doğru söyley______ kişiyi dokuz köyden kovarlarmış.
4-Ver______ el, alan elden üstündür.
5-Bana bir harf öğret______ kırk yıl kölesi olayım. ,
6-Hiç, bil_________ bilmeyenler bir olur mu?
7-Görün________ köy kılavuz istemez.
8-Yat________ kişi ile,çalış--------- arasındaki fark nedir, sizce?
9-Olayı gör_________ ifadeleri tek tek alındı.
10-Derste konuş________ öğrencileri müdüre gönderdim.
11-İmtihanda kopya çek --------------- öğrenciler disipline verildi.
12-Hırsızlık yap___________ hepsi okuldan atıldı.
13-Yapıl_________, sen de beğenmiyorsun değil mi?
14-Birbirini sev________ ayırmayın.
15-İşe vaktinde gel___ ceza verildi.
16-Toplantıya katılma ---------- öğretmenlerden maaş kesintisi yapılacak.
17-Kırıl____camı kısa sürede taktır.
18-Kesil_______ parmağa tütün bastık.
19-Yirmi gün devamsızlık yap____ öğrenciler sınıfta kaldı.
20-Sınıfa gir -------- öğrenci,Tunuslu
21-Somali'den gel------ Ali,uçakta valizini unutmuş.
22-Gömleği yırtıl-------- çocuk sokakta para kaybetmiş gibi ağlıyordu.
B) Aşağıdaki cümleleri fiilimsilerden –en,- an; -dık,-dik,-duk,-dük
ekleriyle tamamlayarak birleştiriniz !
1. Tren Erzurum yönüne gidecek.
Teknik bir sebeple bir saat gecikmeli hareket edecektir.
“ Sayın yolcularımız!_____________
2.Kuzenim babasının görevi dolayısıyla birçok ülke gördü.
O ülkeleri bize anlatırdı.
__________________________
3. Ben bu şehirde doğdum.
Orada ülkemin en değerli maden yatakları bulunmaktadır.
_________________________________________________
4.Yakın arkadaşımın üniversiteyi kazanmasına çok sevinmiştim.
Önümüzdeki hafta o beni ziyaret etmeye gelecek.
_____________________________________________________
5. Ünlü bir şarkıcının daha önce iki defa konserine gitmiştim.
Bu yaz tekrar üniversitemizde konser vermeyi düşünüyormuş.Gazeteler yazıyor.
_____________________________________________________
C) Aşağıdaki cümleleri fiilimsilerden –en,- an; -dık,-dik,-duk,-dük ekleriyle
tamamlayarak birleştiriniz !
Örnek 1 : Küçük çocuk elinde oyuncağıyla bekliyordu.
O, üç yaşlarındaydı.
Elinde oyuncağıyla bekleyen çocuk üç yaşlarındaydı.
Örnek 2 : Çocukluğum bu güzel şehirde geçti.
Şehir deniz kenarındaydı.
Çocukluğumun geçtiği şehir deniz kenarındaydı.
1.O bu tarihi evi çok istiyordu.
O evi aldı ve artık orada oturuyor.
______________________________
2. Bir proje üzerinde çalışıyorlardı.
Proje ülkenin geleceği için çok önemliydi.
____________________________________
3.İyiliksever kadın mahallenin fakirlerine yardım ediyordu.
O geçen hafta hayatını kaybetti.
__________________________________________________
4. Çocukluk arkadaşımla uzun yıllar beraber çalıştım.
Bir yıl önce başka bir ile tayin edildi.
__________________________________________________
5. Her yıl tatilini deniz kenarındaki bu meşhur otelde geçirirdi.
Otel beş yıldızlıydı.
_____________________________________________________
6. Bu işçiler evlerinden çok uzakta çalışıyorlardı.
Akşam evlerine çok geç dönüyorlardı.
_____________________________________________________
7.Gençliğinden beri sigara içiyordu.
Doktorun tavsiyesi üzerine sigarayı bir günde bıraktı.
________________________________________________
8.Bu şehirdekiler düzenli spor yapıyorlar.Onlar spor yapmayanlardan daha sağlıklı oluyorlar.
________________________________________________
D)Aşağıdaki cümleleri fiilimsilerle birleştiriniz!
1.1-İlkokulun bahçesinde düşmüştüm.
2-O ilkokulda babam okumuş.
3-Dün o ilkokulun önünden geçtim.
___________________________________________
2. Asya ile Avrupa’yı birbirine ilk defa bağlayan asma köprünün yapımında çalışmıştı.
Aradan 40 yıl geçtikten sonra Japonya’dan gelip köprüyü tekrar gördü.
________________________________________________________________________
3. Deniz kirliliğini önleyecek olan bir projenin sunumunu biz yaptık.
Proje, birçok ülkenin katılımıyla gelecek yıl hayata geçiriliyor.
_________________________________________________________
4. İki yıl önce bir arkadaşımın düğününe katılmıştım.
Arkadaşımın ikiz çocukları oldu.
_____________________________________________
E) Aşağıdaki cümleleri örnekteki gibi yapınız!
Örnek: Yemeklerden sonra bir sigara içerim.Bu, beni mutlu eder.
A-Yemeklerden sonra sigara içmek beni mutlu eder.
B-Beni mutlu eden şey yemeklerden sonra bir sigara içmektir.
1-İnsanlara hediye verirsiniz.Bu onları duygulandırır.
A-_________________________________________________
B-___________________________________________________
2-Haksız yere suçlanırım.Bu, beni çok üzer.
A-___________________________________________________
B-___________________________________________________
3-Öğrenciler sınav sonuçlarını beklerler.Bu, onları heyecanlandırır.
A-___________________________________________________
B-___________________________________________________
4-Sigara içilen bir ortamda bulunuyorum.Bu, beni strese sokuyor.
A-__________________________________________________
B-__________________________________________________
5-Savaşlarda özellikle çocuklar ölüyor.Bu, herkesi ağlatıyor.
A-__________________________________________________
B-__________________________________________________
6-Biri yürürken düşer.Bu, genellikle başkalarını güldürür.
A-_______________________________________________,
B-_______________________________________________
7-Randevularımda bekletilirim.Bu, beni çok kızdırır.
A-_______________________________________________
B-________________________________________________
8- Kardeşime el şakası yaparsınız. O, bundan hiç hoşlanmaz.
A-_________________________________________________,
B-__________________________________________________
9-Sonbaharda ağaçların yaprakları dökülür.Bu, bizi hüzünlendirir.
A-__________________________________________________
B-__________________________________________________
10-Vaktinde yemek yiyemiyor.Bu, onu son derce sinirlendiriyor.
A-__________________________________________________
B-__________________________________________________
11-Üst komşumuzun çocukları eve bazen geç dönüyorlar.
Bu, onları çok endişelendiriyor.
A-___________________________________________________
B-___________________________________________________
12-Karşı binanın sakinleri zaman zaman bana ayrılan yere araçlarını park ediyor.
Bu, beni çileden çıkarıyor.
A______________________________________________________________
B______________________________________________________________
13-Kızgın olduğu zaman amcama “ Haklısınız “ dersiniz.Bu, onu yatıştır.
A-________________________________________________________
B-________________________________________________________
14-Telefonu her zaman yanındadır.Bu, iş arkadaşımı rahatlatır.
A-________________________________________________________
B-________________________________________________________
15-Birine “ Sen hatalısın “ dersiniz. Bu, onu tahrik eder.
A-_______________________________________________________
B-_______________________________________________________
16-Ona “ Ne kadar güzel bir gülüşün var “ dersiniz.Bu,onu gülümsetir.
A-_______________________________________________________
B-_______________________________________________________
17-Çocuğuma “ Yine mi ödevini yapmadın ?” dersiniz.Bu,onu çıldırtır.
A-_______________________________________________________
B-_______________________________________________________
CÜMLELERİ UYGUN ŞEKİLDE TAMAMLAYINIZ! ( -IP,-İP,-UP,-ÜP)
1.Bütün her şeyi unut........ yeni bir hayata başlamak istiyordu.
2.Annesine para biriktir.................. bilgisayar alacağını söyledi.
3.Yatakhaneye git..... eşyalarını alması lazım.
4.Dersten sonra yemekhaneye uğra...... öğle yemeği yiyeceğim.
5.Arkadaşına doğum günü hediyesi al..... hemen gelmelisin.
6.Ailenle görüntülü görüş...... para istemek zorundasın.
ZARF FİİL EKLERİ
ZARF FİİLLER ÖRNEK CÜMLELERİ
ZARF FİİL ANLATIMI
